Yenişehir Tarihçesi

Yenişehir’in bilinen tarihi 14.yüzyıl’ın başlarına kadar uzanır. Her ne kadar daha önceki yüzyıllarda bu yörede “NEOPOLİS” adında Bizans şehrinin varlığından bahsedilse de, bu konuda ciddi bir belgeye rastlanamamıştır.

      Osmanlı´nın beylikten devlet haline geçtiği yıllarda Köprühisar ve Yarhisar’ın zaptedilmesinden sonra Yenişehir ovasını da topraklarına katan Osman Bey bu bölgeyi gazilerine kılıç hakkı olarak yurt edinmeleri için vermiştir. Yenişehir ilk defa o zaman iskana açıldığı için bu isim ile bilinir olmuştur. Bu konuda Uludağ Üniversitesi Öğretim görevlisi Doğan ŞENYÜZ’ün yaptığı araştırmalardan bilindiği kadarıyla Aşıkpaşazade tarihçesinde Yenişehir’in kuruluşu bu şekilde anlatılmaktadır. Yine İsmail Hakkı UZUNÇARŞILI’nın Osmanlı Tarihi adlı kitabında da “Ovada bir Türk şehri kurulmuş ve harp sahasına yakın olması dolayısıyla karargah yapılmıştır” ifadesine yer verilmiştir.

      Bu bilgiler ışığında Yenişehir’in bir Türk şehri olarak kurulduğu ve ikamete açıldığı anlaşılmaktadır. 680 yıllık bir Türk şehri olan Yenişehir 27 Ekim 1920 ile 6 Eylül 1921 tarihleri arasında Yunan işgaline uğramış, 6 Eylül 1921 tarihinde işgalden kurtarılmıştır. Köylerin kuruluşu ise daha eskiye dayanmaktadır, örneğin Yarhisar köyünün Bizans döneminde Tekfur Kışlası olduğu bilinmektedir. Aynı şekilde Akbıyık ve Süleymaniye köylerinde Bizans döneminden kalma tarihi kalıntılara (kale) rastlanmıştır. Osmanlılar şehirde bir çok tarihi eser inşa etmişlerdir. Günümüze kadar gelen eserlerden ilçe merkezinde ki 17 camiden 10 tanesi Osmanlı dönemine aittir. Yine köylerimizde de yapılan camilerin ve hamamların bir kısmı Osmanlı döneminde yapılmıştır. İlçemizdeki diğer tarihi eserler Babasultan Zaviyesi, Sinanpaşa Camii ve Kervansarayı, Çiftehamamlar, Süleymanpaşa Camii ve Türbesi, Saray Hamamı, Şemaki Evi.

      Yenişehir tarihi anlatılırken Osmanlı İmparatorluğunun kurucusu Osman Bey’in çocukluğunun Yarhisar köyünde geçtiği, Koyunhisar ovasında Bizanslılara karşı büyük zaferler kazandığı ve Osmanlıların batıya doğru ilerlemesinin kolaylaştığı da söylenebilir. Yapılan bu savaşlarda Osman Bey’in kardeşi Aydoğdu Bey şehit düşmüştür. Mezarı Koyunhisar Köyünde bulunmaktadır. Kurtuluş Savaşı´nda da ilçemiz çete savaşlarına sahne olmuş, Marmaracık ve Derbent köylerinde yaşayan Rum ve Ermeniler yöre halkına çok zarar vermişlerdir.

      Çanakkale Savaşı´nda şehit olan ve İngiliz muhribinin batmasına sebep olan top mermisini topa yerleştiren asker olduğu söylenen Çanakkale zaferinde büyük payı olan Müstecip Onbaşı ilçemiz Orhaniye köyünden olup, mezarı da aynı köyde bulunmaktadır.